İNSAN HAKLARI, YURTTAŞLIK VE DEMOKRASİ DERSİ ÖZETİ

İNSAN HAKLARI YURTTAŞLIK VE DEMOKRASİ

4

ÜNİTE:1

İNSAN

İNSAN:Düşünen,düşündüklerini açıklamak isteyen,belli bir toplumsal,ekonomik,kültürel ve siyasal çevrede yaşayan bir varlıktır.

İnsan çeşitli özellikleri nedeniyle diğer canlılardan ayrıldığı için değerli bir varlıktır.

Hacı Bektaş Veli “gök ile yer arasında bir çok nesne vardır.Fakat insandan yücesi yoktur.” diyerek en değerli varlığın insan olduğunu vurgulamıştır.

UNUTMA!

Özgürlük ,eşitlik,kardeşlik,adalet,saygı,sevgi,dostluk,hoşgörü ve dayanışma,paylaşma insanı insan yapan en önemli değerlerdir.

-İnsanlık,kendi sağlığı kadar başkalarının yaşam ve sağlığını da düşünmeyi,

-Bağımsız kararlar alabilmeyi,

-Başkalarının acısını paylaşabilmeyi,

-Onların farklılıklarını kabullenip isteklerine saygı göstermeyi,

-Savurgan ve saldırgan olmaktan kaçınmayı gerektirir.

Sadece insan olduğumuz için doğuştan kazandığımız ve tüm dünyada kabul gören yani EVRENSEL olan haklarımız vardır.

DOĞUŞTAN KAZANILAN TEMEL HAKLARIMIZ

-Yaşama  hakkı

-Kişi özgürlüğü ve güvenliği

-Düşünce özgürlüğü

-Din ve vicdan özgürlüğü

-İfade özgürlüğü

ANAYASAMIZIN 12. MADDESİ

Herkes kişiliğine bağlı,dokunulamaz,devredilemez,vazgeçilemez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.

ANAYASAMIZIN 15.MADDESİ

Temel hak ve hürriyetlerin bazı durumlarda durdurulduğu şartlar:

1.Savaş hali

2.Seferberlik hali

3.Sıkı yönetim hali

4.Olağanüstü haller.

Seferberlik; ülke ve millet olarak, başta askeri güç olmak üzere devletin tüm güç ve kaynaklarının, savaşın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde; hazırlanması, toplanması, tertiplenmesi ve kullanılmasına ilişkin bütün faaliyetlerin uygulandığı, hak ve hürriyetlerin kanunlarla kısmen veya tamamen sınırlandırıldığı haldir.

Sıkıyönetim, savaş, savaşı gerektirecek durum, ayaklanma, vatanın ve milletin bölünmezliğini tehlikeye düşüren hareketlerin yaygınlaşması gibi anayasada belirtilen, Bakanlar Kurulunun yurdun bir veya birkaç yerinde uygulamaya karar verdiği, temel hak ve hürriyetlerin kullanılmasını geçici bir süre için sınırlayan veya tehir eden ve mülki idare ve zabıtanın yerine askeri bir idare ve zabıtayı getiren idare şekli; örfi idare.

Olağanüstü hâl, olağanüstü yönetim usullerinin uygulanmasını gerektiren doğal afet, tehlikeli salgın hastalık, ağır ekonomik bunalım, kamu düzenini ciddi biçimde bozan yaygın şiddet olayları gibi durumlar. Olağanüstü hâl rejimi yönetim makamlarının yetkisinin genişlemesi sonucunu yaratır. Belirli yaş aralıklarındaki vatandaşlar için çalışma yükümlülüğü, gerektiğinde para ve mal yükümlülüğü konulabilir.

Temel hak ve hürriyetlerin bazı durumlarda kısmen veya tamamen durdurulması durumunda bile kimsenin;

-Yaşama hakkına,

-Din,vicdan ve düşünce özgürlüğüne  dokunulamaz.

İnsanın en temel hakkı YAŞAMAKTIR.

Temel hak ve özgürlüklerin uygulanması YAŞAMA hakkına bağlıdır.

-Herkes bir diğerinin yaşama hakkına SAYGI göstermelidir.

KİŞİ DOKUNULMAZLIĞI

-Kişinin hem beden,hem ruh bütünlüğüne dokunulmamasını,

-Kimseye işkence yapılamayacağını ifade eder.

EĞEİTİM HAKKI

İnsanların en önemli özelliklerinden birisi de EĞİTİLEBİLEN bir varlık olmasıdır.

-Hiç kimse eğitim hakkından yoksun bırakılamaz.

SAĞLIK HAKKI

-İnsanların temel haklarından biridir.

-İnsanların sağlıklı yaşayabilmesi için,öncelikle koruyucu önlemlerin alınması gerekir.

ÇOCUK

Çocuk Hakları Sözleşmesine Göre; “Her birey 18 (on sekiz) yaşına kadar çocuk olarak kabul edilir.

-Her çocuk vazgeçilmez haklara sahiptir.

-Çocukların yetişmesinden ve gelişmesinden BÜYÜKLER sorumludur.

-Hiç kimse,çocuklara karşı sorumluluklarını onlara zarar verecek şekilde kullanamaz

ÇOCUKLARIN:

-Okula gitme,

-Oyun oynama hakkı vardır.

-Onlar yetişkinler gibi çalıştırılamazlar.Çalışacaklarsa da yaptıkları iş,onların sağlığına ve eğitimine zarar vermemelidir.

-Bir suça itilmiş olan çocuğa verilecek ceza yaşına ve gelişimine uygun olmalı,onun eğitimini engellememelidir.

-18 yaşından itibaren yetişkin olarak kabul edilen bireyler  OY kullanabilirler.

-Kendi kararlarını kendileri verebilirler.